Artikulacioni temporomandibular (TMJ) është një nyje kyçe e trupit të njeriut që lidh kockën e nofullës me kafkën, veçanërisht me kockën temporale, e cila ndodhet në pjesën e përparme të veshëve. Kjo nyje luan një rol të rëndësishëm në funksionet normale të të folurit, hapjes së gojës dhe përtypjes.
Për më tepër, kjo nyje lejon lëvizjen e gojës lart e poshtë dhe anash, duke e bërë atë një nga nyjet më komplekse të trupit të njeriut. Ndonjëherë, njerëzit mund të përjetojnë probleme të lidhura me artikulacionin temporomandibular, dhe shkaku i këtyre problemeve nuk është gjithmonë i lehtë për t’u identifikuar.
Nëse përballeni me çrregullimet e TMJ-së, kjo mund të shkaktohet nga një kombinim faktorësh, përfshirë gjenetikën, aksidentet ose artritin. Bruksizmi, ose shtrëngimi i dhëmbëve, gjithashtu mund të kontribuojë, megjithatë, nuk është gjithmonë rasti, pasi disa individë që kanë këto probleme nuk zhvillojnë kurrë çrregullime të tilla.
Në këtë blog, ne do të adresojmë çdo pyetje që mund të keni në lidhje me çrregullimet e TMJ, duke përfshirë simptomat, shkaqet dhe trajtimin.
Dy nyjet që lidhin nofullën e poshtme me kafkën quhen nyjet temporomandibulare (TMJ). Këto nyje përfshijnë mandibulën (nofullën e poshtme) dhe kockën temporale (ana dhe baza e kafkës), të cilat lëvizin dhe rrotullohen në drejtim të pjesës së përparme të secilit vesh. TMJ-të janë ndër nyjet më të komplikuara në trupin tonë.
Me ndihmën e disa muskujve, mandibula është në gjendje të lëvizë lart e poshtë dhe anash, duke ju mundësuar të hani, flisni dhe gëlltisni si normalisht. Kur këta muskuj dhe kocka nuk janë të lidhur siç duhet, mund të lindin probleme, si lëvizjet jo të sinkronizuara të nofullës, dhimbja dhe diskomforti.
Kur bëhet fjalë për çrregullimet e TMJ-së, ato ndikojnë në nyjet e nofullës dhe në muskujt e lidhur me to. Shenjat fillestare të këtij çrregullimi përfshijnë dhimbjen e nofullës, dhimbje koke dhe vështirësi në kryerjen e funksioneve normale si të folurit dhe të ngrënit.
Ky çrregullim është shumë i zakonshëm tek të rriturit, veçanërisht midis moshës 20 dhe 40 vjeç. Studimet kanë treguar gjithashtu se gratë janë më të prirura të vuajnë nga çrregullimet e TMJ-së sesa burrat.
Disa nga simptomat më të zakonshme të çrregullimeve të TMJ përfshijnë:
Siç e thamë më parë, artikulacioni temporomandibular lëviz në mënyrë rrëshqitëse. Kërci që mbulon pjesët e kockave ndahet prej tyre nga një disk i hollë që thith goditjet, duke ndihmuar në lëvizjen e qetë. Shkaqet kryesore të çrregullimit të TMJ përfshijnë:
Përveçse këta tre faktorë janë shkaktarët kryesorë të çrregullimeve të TMJ-së, në shumicën e rasteve, arsyeja e saktë nuk është gjithmonë e qartë. Ndonjëherë, mund të jetë rezultat i një kombinimi të disa faktorëve
Ju do të jeni në rrezik më të lartë të zhvillimit të çrregullimit të TMJ nëse:
Diagnoza e çrregullimeve të TMJ nuk është e thjeshtë, pasi shumë gjendje kanë simptoma të ngjashme. Për të përcaktuar shkakun e saktë të këtyre simptomave, duhet të konsultoheni me një specialist dentar. Diagnoza përfundimtare do të vendoset pasi dentisti të shqyrtojë historinë tuaj shëndetësore dhe të kryejë ekzaminimet e nevojshme.
Gjatë lëvizjes së nyjeve të nofullës, dentisti do të dëgjojë për kërcitje ose zhurmë dhe do tju pyes nëse keni dhimbje. Gjithashtu, do të vërej nëse nofulla juaj bllokohet gjatë hapjes ose mbylljes së gojës. Për më tepër, do të shqyrtojë kafshimin tuaj dhe do të kontrollojë për probleme muskulore në fytyrë.
Rrezet X të plota të fytyrës mund t’i japin dentistit një pamje të qartë të dhëmbëve, nofullës dhe nyjeve TMJ, duke ndihmuar kështu në përjashtimin e problemeve të tjera të ngjashme. Testime shtesë, si skanimet MRI ose CT, mund të kërkohen në disa raste për një vlerësim më të detajuar.
Nëse nofulla juaj lëviz si duhet dhe disku i TMJ është në pozicionin e duhur, kjo do të shfaqet qartë në një skanim MRI. Nga ana tjetër, një tomografi e kompjuterizuar (CT) mund të zbulojë me saktësi integritetin strukturor të këtyre nyjeve të nofullës.
Nëse nevojitet kujdes shtesë, dentisti mund t’ju referojë te një kirurg oral i njohur gjithashtu si kirurg maksilofacial. Këta specialistë janë ekspertë në trajtimin e çrregullimeve që lidhen me zonën e nofullës. Në disa raste, mund të nevojitet edhe ekspertiza e një ortodonti.
Kur bëhet fjalë për çrregullimet e TMJ-së, ndonjëherë trajtimi mund të jetë i nevojshëm, ndërsa në raste të tjera simptomat mund të largohen pa pasur nevojë për trajtim profesional. Nëse vëreni që simptomat tuaja janë të vazhdueshme dhe ju shkaktojnë dhimbje dhe parehati, është e rëndësishme të konsultoheni me një dentist profesionist në Shqipëri.
Përveç trajtimeve kirurgjikale, simptomat e çrregullimeve të TMJ mund të menaxhohen nga medikamente të caktuara duke përfshirë:
Disa terapi që mund të ndihmojnë me menaxhimin e simptomave të çrregullimit të TMJ-së përfshijnë:
Është shumë e rëndësishme të kuptoni dhe të informoheni rreth çrregullimit të TMJ-së dhe shkaqeve të tij. Duke kuptuar shkaqet dhe simptomat, do të jeni në dijeni për veprimet që duhet të shmangni. Disa sjellje që mund të përkeqësojnë simptomat përfshijnë kafshimin e thonjve, kërcitjen e dhëmbëve dhe mbështetjen e mjekrës me dorë.
Nëse nuk ka zgjidhje tjetër për çrregullimet e TMJ, mjeku juaj mund të rekomandojë procedura kirurgjikale. Disa nga procedurat më të zakonshme për trajtimin e këtij çrregullimi përfshijnë:
Një nga trajtimet kryesore për problemet e TMJ është artrocenteza. Kjo teknikë minimalisht invazive përfshin futjen e gjilpërave në kyç për të shpërlarë lëngjet brenda tij. Në këtë mënyrë, papastërtitë dhe nënproduktet inflamatore eliminohen, duke lehtësuar inflamacionin dhe përmirësuar funksionin e kyçeve të nofullës.
Një mënyrë tjetër e shkëlqyer për të reduktuar simptomat e çrregullimeve të TMJ është injeksioni. Këto injeksione përfshijnë toksinën botulinum si një relaksues muskulor. Pas 1 jave deri në 10 ditë, do të vini re se nofulla juaj do të ndihet shumë më e relaksuar.
Artroskopia e TMJ-së. Për trajtimin e çrregullimeve të ndryshme të TMJ-së, kirurgjia artroskopike shpesh mund të jetë po aq efektive sa operacioni i hapur i nofullës. Gjatë procedurës, një artroskop futet në nofull përmes një kanule të hollë, dhe me ndihmën e instrumenteve të vogla kirurgjikale kryhet operacioni. Krahasuar me operacionin e hapur, artroskopia e TMJ-së përfshin më pak rreziqe dhe komplikacione, por ka gjithashtu kufizimet e saj.
Kirurgjia e hapur e nofullës është një tjetër opsion për trajtimin e çrregullimeve të TMJ-së. Kjo procedurë mund të bëhet e nevojshme nëse trajtimet më të thjeshta dhe konservative nuk japin rezultatet e duhura. Qëllimi i operacionit është të riparojë ose të zëvendësojë nyjet e dëmtuara të nofullës. Nëse po mendoni për një procedurë të tillë, është e rëndësishme ta diskutoni me dentistin tuaj, pasi ky lloj operacioni ka disa rreziqe dhe është e nevojshme të kuptohen mirë përfitimet dhe pasojat e tij.
Është e rëndësishme të jeni të vetëdijshëm për veprimet që përkeqësojnë simptomat e çrregullimeve të TMJ, si shtrëngimi i nofullës, kërcitja e dhëmbëve ose kafshimi i objekteve të forta. Duke minimizuar frekuencën e këtyre veprimeve, do të ndiheni shumë më mirë. Gjithashtu, kemi përfshirë disa këshilla që mund t’ju ndihmojnë në lehtësimin e simptomave të TMJ.
Është e rëndësishme të mos i tendosni muskujt e nofullës. Kjo do të thotë se duhet të konsumoni ushqime më të buta që nuk kanë nevojë për shumë përtypje. Mund të jetë gjithashtu e nevojshme ta prisni ushqimin në copa të vogla dhe të shmangni ushqimet ngjitëse ose të forta. Përtypja e çamçakëzit duhet shmangur gjithashtu, pasi ajo kërkon lëvizje të shumta të nofullës.
Masazhi mund të jetë gjithashtu i dobishëm për forcimin e muskujve të nofullës dhe lehtësimin e dhimbjes. Mjeku ose dentisti juaj mund t’ju mësojë mënyrën e duhur për ta kryer atë, dhe mund ta provoni vetë në shtëpi.
Nëse ndjeni dhimbje ose lodhje të muskujve për shkak të çrregullimeve të TMJ-së, aplikimi i kompresave të ngrohta ose të ftohta në nofull mund të ndihmojë në lehtësimin e dhimbjes. Kjo metodë funksionon mirë për periudha të shkurtra kohore.
Para se të merrni në konsideratë operacionin, ne do të ndajmë 8 këshilla që mund t’ju ndihmojnë në lehtësimin e dhimbjes nëse vuani nga çrregullimet e TMJ-së. Këto këshilla gjithashtu mund të ndihmojnë në menaxhimin e simptomave të ndryshme që shoqërojnë këtë çrregullim.
Nëse vuani nga çrregullimi i TMJ-së dhe përjetoni dhimbje, është shumë e rëndësishme të shmangni lëvizjet e panevojshme të nofullës. Kjo përfshin veprime si hapja e gojës, përtypja e kafshatave të mëdha dhe bërtitja. E kuptojmë që mund të jetë e vështirë, por është thelbësore të përpiqeni të mbani muskujt e nofullës sa më të relaksuar që të jetë e mundur.
Qëndrimi juaj luan një rol të rëndësishëm në menaxhimin e çrregullimeve të TMJ-së. Nëse puna juaj kërkon të qëndroni ulur për periudha të gjata, dhimbja mund të përkeqësohet.
Për të përmirësuar qëndrimin, zgjidhni një karrige që mbështet shpinën mirë gjatë punës dhe bëni pushime të rregullta. Kur i jepni makinës, sigurohuni që sedilja të jetë e drejtuar sa më shumë që të jetë e mundur.
Gjatë aktiviteteve të kohës së lirë, si leximi ose shikimi i televizorit, zgjidhni një pozicion që ju lejon të uleni drejt dhe përdorni një jastëk për suportuar nofullën.
Gjumi është jashtëzakonisht i rëndësishëm dhe ndikon në çdo aspekt të shëndetit tuaj, përfshirë edhe çrregullimet e nofullës. Pozicioni më i mirë për të fjetur është në shpinë, pasi jastëkët mbështesin qafën tuaj në mënyrën e duhur.
Nëse flini në krah, duhet të shmangni vendosjen e dorës mbi nofullën. Gjithashtu, duhet të shmangni gjumin në bark, për të reduktuar presionin mbi nofullën.
Stresi është një faktor që kontribuon në dhimbjen e çrregullimit të TMJ. Është thelbësore të përpiqeni të relaksoni nofullën dhe të gjeni mënyra për të reduktuar stresin. Provoni të bëni ushtrime fizike ose të angazhoheni në aktivitete relaksuese që do të qetësojnë mendjen dhe trupin.
Ka disa zakone të dëmshme që mund të përkeqësojnë simptomat e TMJ-së, dhe disa prej tyre janë:
Siç e kemi përmendur më parë, ka disa aktivitete dhe ushqime që duhet t’i shmangni për të reduktuar dhimbjen dhe problemet e tjera që lidhen me TMJ-në. Këto përfshijnë:
Ka disa arsye të ndryshme që mund të çojnë në diagnostikimin e një personi me çrregullimin e TMJ-së. Një nga shkaqet më të zakonshme është kërcitja e dhëmbëve dhe shtrëngimi i nofullës, i njohur si bruksizmi. Stresi gjithashtu mund të jetë një faktor i rëndësishëm që përkeqëson TMJ-në.
Faktorë të tjerë që mund të çojnë në çrregullimet e TMJ-së përfshijnë lëndimet ose aksidentet që prekin nofullën. Pasi dentisti të identifikojë shkakun e këtij çrregullimi, do të jetë shumë më e lehtë të gjendet trajtimi i përshtatshëm.
Me kalimin e kohës, nëse nuk merrni trajtimin e duhur për çrregullimin e TMJ-së, simptomat ka shumë të ngjarë të përkeqësohen, duke çuar në më shumë dhimbje dhe parehati. Kjo gjithashtu do të thotë që trajtimi për pacientët që i kanë neglizhuar simptomat mund të jetë më invaziv dhe të zgjasë më tepër.
Tek City Dental Clinic në Shqipëri, ne i këshillojmë pacientët tanë të rezervojnë një konsultë sapo të vërejnë simptomat e para. Në këtë mënyrë, sigurohemi që çrregullimi të menaxhohet në mënyrë efektive dhe simptomat të mos përkeqësohen.
Çrregullimi i TMJ-së është më i zakonshëm tek gratë sesa tek burrat dhe ndodh më shpesh te personat e moshës 18 deri në 44 vjeç. Ka disa faktorë rreziku që mund të rrisin shanset për t’u diagnostikuar me këtë çrregullim, si qëndrimi i dobët i qafës, aksidentet e mëparshme dhe lëndimet, si dhe mos trajtimi i dhëmbëve të shtrembër.
Nëse vëreni ndonjë nga simptomat e përmendura, është e rëndësishme të konsultoheni me dentistin tuaj. Ata mund t’ju ndihmojnë t’i shmangni përkeqësimet dhe të gjeni trajtimin e duhur para se gjendja të përkeqësohet.
Megjithëse çrregullimet e TMJ-së mund të jenë afatgjata, ato shpesh mund të menaxhohen dhe reduktohen ndjeshëm me ndihmën e medikamenteve dhe ndërhyrjeve kirurgjikale. Dentisti juaj do të hartojë një plan trajtimi të personalizuar për të reduktuar simptomat, duke ju mundësuar të vazhdoni një jetë normale.
