Të mësosh të praktikosh zakonet e duhura të higjienës orale që në moshë shumë të hershme është thelbësore për fëmijët. Mësimi i fëmijë në lidhje me rëndësinë e kujdesit për dhëmbët dhe mishrave të tyre që në fillim mund të ndihmojë në zhvillimin e një buzëqeshje të shëndetshme që mund të qëndrojë për gjithë jetën. Prindërit duhet të jenë jashtëzakonisht të përfshirë me higjienën dentare të fëmijës së tyre, që para se të paraqitet dhëmbi i parë. Foshnjat lindin me një grup të tërë prej 20 dhëmbësh kryesorë nën vijën e mishrave të dhëmbëve si në nofullën e poshtme ashtu edhe në atë të sipërme. Edhe kur dhëmbët e parë fillojnë të dalin, rreth moshës 6 muajshe, gjendja e shëndetit oral të foshnjës mund të ndikojë në buzëqeshjen e tyre edhe kur të rriten.
Që nga momenti që del dhëmbi i parë i foshnjës, mundësia e zhvillimit të kaviteteve rritet. Shumë fëmijë mund të vuajnë nga prishja e dhëmbëve, kështu që dhëmbët e tyre fillestar duhet të hiqen plotësisht për shkak të pamundësisë per ti shpëtuar ato. Ky lloj rasti ndodh kur një foshnjë vihet vazhdimisht në gjumë me shishe të mbushur me lëng, qumësht ose ndonjë lloj pije tjetër me sheqer. Zakonisht, dhëmbët e sipërm të përparmë dëmtohen më shumë në situata të tilla, por ndodh dhe në dhëmbët e tjerë.
Kur dhëmbi i foshnjës hiqet ose bie shumë shpejt për shkak të prishjes së dhëmbëve, lëndimeve, traumave ose ndonjë arsye tjetër, grumbullimi dhe problemet e hapësirave mes dhëmbëve mund të ndodhin shumë shpejtë dhe të ndikojnë dhe në dhëmbët e ardhshëm. Është e rëndësishme që dhëmbët e foshnjës të mirëmbahen në mënyrën më të shëndetshme të mundur, pasi kjo ul shumë mundësinë e prishjes dhe daljes së gabuar të dhëmbëve të përhershëm më vonë. Kështu që, fokusimi në shëndetin oral te fëmijët, veçanërisht që nga lindja, mund të ndihmojë në krijimin e një buzëqeshje të fortë dhe të shëndetshme për shumë dekada.
Nëpërmjet praktikimit të zakoneve në mënyrë konsistente të higjienës orale, krahas vizitave të rregullta dhe të shpeshta tek dentisti, prishja e dhëmbëve është e parandalueshme në më të shumtën e rasteve. Në udhëzimet e përgjithshme të Shoqatës Ndërkombëtare të Stomatologjisë Pediatrike për kujdesin ndaj shëndetit oral të foshnjave, dentistët rekomandojnë që vizita fillestare e vlerësimit oral duhet të bëhet në 6 muajt e parë të daljes së dhëmbit fillestar dhe jo më vonë se 12 muajsh. Për më tepër, këshillohet që gjatë gjithë kësaj vizite, duhet të ofrohen udhëzime të nevojshme në lidhje me efektet e dietës ushqimore në dhëmbëzimin e fëmijës.
Sugjerimet dhe këshilllimet e dietës kanë vlerën e tyre. Në fakt, studimet e kryera kanë treguar se fëmijët 3 vjeç me lezione të kariesit shpesh konsumojnë ushqim kriogjenik në moshën 12 muajshe. Problemet me ushqyrjen e fëmijëve mbeten të njëjta për të gjithë moshat, edhe pse ekzistojnë disa probleme specifike ne raste të vecanta.
Me rritjen, vijnë ndryshimet e praktikave dhe rutinave të higjienës orale. Për t’u kujdesur sa më mirë për higjenën e gojën së fëmijës suaj që nga lindja e deri në fëmijëri, merrni parasysh rekomandimet e mëposhtme:
Pas çdo ushqyerjeje, pastroni me përkujdesje dhëmbët dhe mishrat e foshnjes duke përdorur një leckë të pastër të lagur ose një fashë sterile. Mos lejoni që foshnja të mbaj shishen vetë ose të ushqehet me vullnetin e tij të lirë. Për më tepër, është e rëndësishme të mos e vini kurrë një fëmijë në gjumë ose para gjumit me shishen në dorë. Duhet të dini se prishja e dhëmbëve mund të përhapet nga prindi tek fëmija nëpërmjet pështymës, kështu që prindërit duhet të evitojnë testimin e temperatures së shishes me anë të gojës së tyre. Po aq e rëndësishme është edhe shmangia e përdorimit të enëve të përbashkëta dhe larjes së shishes ose biberonit. Kjo ndihmon në mospërhapjen së baktereve që çojnë në prishjen e dhëmbëve.
Zakonisht, dhëmbi i parë del kur fëmija është ndërmjet moshës 6 deri në 8 muajsh. Vazhdoni praktikoni sa më parë metodat e rekomanduara për pastrimin e mishrave të dhëmbëve të foshnjës duke përdorur një leckë të pastër të lagur ose një pecetë sterile . Pas shfaqjes së dhëmbit të parë, kaloni në larje të shpejtë dhe të lehtë të dhëmbëve dhe mishrave të dhëmbëve me përdorimin e një furçe dhëmbësh me qime të buta. Mos përdorni asnjë pastë dhëmbësh. Për më tepër, sigurohuni që të vazhdoni masazhimin e butë të mishrave të dhëmbëve.
Për më tepër, kur foshnja fillon të rrisë konsumimin e pijeve dhe ushqimeve të ngurta nga një gotë plastike, prindërit duhet të fillojnë ta shkëpusin fëmijën e tyre nga shishja, pak nga pak. Vazhdoni të lexoni për të mësuar më shumë rreth heqjes së gjirit dhe gotave plastike.
Monitorimi i pamjes së dhëmbëve dhe mishrave të dhëmbëve të një fëmije ka gjithashtu shumë rëndësi. Prindi duhet shpesh të kontrollojë për njolla të bardha ose kafe në dhëmbë që mund të tregojnë prishjen e dhëmbëve. Nëse vëreni ndonjë njollë të re ose të çuditshme, kontaktoni dentistin për një takim menjëherë.
Në këtë situatë, prindi duhet t’i caktojë fëmijës takimin e parë dentar dhe siç u përmend më lart, stomatologët sugjerojnë që fëmija të vizitojë dentistin jo më vonë se ditëlindja e parë. Përveç kësaj,mund të pyesësh dentistin për suplementet e fluorit për foshnjat, në rast se uji i pijshëm i shtëpisë nuk është i fluorizuar dhe për cdo lloj pyetje që mund të keni.
Një fëmijë duhet t’i nënshtrohet një vlerësimi oral nga dentisti që në moshën 1 vjeç. Në këtë moshë, prindi duhet ti lajë dhëmbët e fëmijës duke përdorur ujë të pastër dy herë në ditë. Duhet të shmanget çdo transferim i mundshëm i baktereve dhe mikrobeve që shkaktojnë kalbje tek fëmija duke u ruajtur nga çdo zakon që transferon pështymë, si p.sh. ndarja e pijeve. Për më tepër, ngjashëm me fazën e mëparshme, sigurohuni që të kontrolloni shpesh gojën e fëmijës për njolla të parregullta të bardha ose kafe që mund të tregojnë prova të prishjes së dhëmbëve. Caktoni menjëherë një takim me dentistin nëse vëreni pika të tilla.
Në moshën 24 muajshe, afërsisht, prindërit duhet të fillojnë ti lajnë dhëmbët fëmijës dy herë në ditë me një sasi më të madhe pastë dhëmbësh që përmban fluor. Fëmija duhet të mësohet që të mos gëlltisë pastën e dhëmbëve dhe ta pështyjë pas larjes. Fëmijët e vegjël kanë nevojë për ndihmë kur lajnë dhëmbët të paktën derisa koordinimi i duarve të tyre të zhvillohet plotësisht, edhe përse prindi duhet të fillojë t’i mësojë gjatë kësaj faze se si të lajnë dhëmbët e tyre. Shumica e fëmijëve duhet të jenë në gjendje të kryejn nevojat orale të tyre pa pasur nevojë për ndonjë mbikëqyrje deri në moshën 6 deri në 7 vjeç. Mbani në mend se fluori i tepërt mund të çojë në njolla të dhëmbëve. Kur fëmija juaj ka dy dhëmbë, ju duhet të filloni t’i pastroni dhëmbët me fill çdo ditë.
Shumica e fëmijëve zhvillojnë grupin e plotë të 20 dhëmbëve të qumështit në 30 muaj. Në kohën kur mbushin 3 vjeç, ata nuk duhet të thithin më gishtin e madh apo gishtat e tyre apo të përdorin biberon. Mos i ndërprisni asnjëherë kontrollet rutinë për njolla të dyshimta të bardha ose kafe në dhëmbë që mund të tregojnë kavitete dhe sa herë që shfaqen njolla të parregullta në gojën e fëmijës, duhet të bëni menjëherë një takim me dentistin. Gjatë kësaj faze të jetës së fëmijës, ai/ajo duhet të vizitojë në mënyrë rutinë dentistin për kontrolle dhe pastrim, duke ndjekur orarin e sugjeruar nga dentisti.
Dentistët theksojnë se ushqyerja me gji është teknika e duhur për ushqyerjen e foshnjave për 6 muajt e parë, e ndjekur nga përfshirja e ushqimeve të ngurta të pasura me hekur nga mosha 6 deri në 12 muajsh. Është vënë re se foshnjat që ushqehen më shumë me qumësht gjiri se formulë ose që ushqehen me gji për një kohë më të gjatë, kanë një shans më të ulët për të qenë mbipeshë gjatë adoleshencës ose rritjes. Sipas Shoqatës Ndërkombëtare të Stomatologjisë Pediatrike, ushqyerja me gji gjatë natës duhet të ndërpritet pas daljes së dhëmbit të parë primar.
Ndryshe nga sugjerimi i dentistit për ushqyerjen me gji, shumë foshnje në mbarë botën nuk ndjekin këtë rrugë ushqyerje. Gati 1 në 4 foshnja ushqehen me gji në moshën 6 muajshe dhe të tjerët ushqehen me shishe. Kjo teknikë është më e përdorura e të ushqyerit të fëmijëve. Nga studimet e kryera afërsisht 95% e fëmijëve 6 muajsh deri në 5 vjeç janë ushqyer me shishe ndërsa të tjerët me gji.
Formulat për foshnjat kanë potencial kariogjenik dhe janë acidogjene. Prandaj, prindërit duhet të jenë të vetëdijshëm për ndikimet e dëmshme të përdorimit të shishes dhe të fillojnë përkujdesjen orale gjatë daljes së dhëmbit të parë, gjithashtu sic thamë më parë fjetja me shishe në duar është absolutisht e ndaluar.
Dentistët sygjerojnë që foshnja duhet të ushqehet me gji për të paktën 12 muaj dhe më pas për aq kohë sa të jetë e nevojshme. Megjithatë, është vënë re se ushqyerja me gji për më shumë se një vit dhe gjatë natës, përveç daljes së dhëmbëve, mund të lidhet me kariesin tek fëmijët në moshë të hershme. E njëjta gjë ndodh dhe për lidhjen midis përdorimit të zgjatur të biberonave dhe të kariesit dentar. Stomatologët pediatër këshillojnë pacientët që t’i përmbahen këshillave të stomatologëve që foshnjat duhet të fillojnë të pinë nga gota ndërsa i afrohen ditëlindjes së tyre të parë dhe të shmangin shishen në moshën 12 deri në 14 muajsh.
Për të zvogëluar shanset e kaviteteve, vazhdoni të lexoni:
Dentistët sygjerojnë që foshnjat të konsumojnë vetëm 4 deri në 6 oz lëng frutash çdo ditë, që do të thotë 1 porcion ushqimi me fruta. Gjithashtu sugjerohet që foshnjat të konsumojnë fruta të plota në formë pureje. Duhet të merren parasysh që sheqernat do të shtohen me konsumimin e frutave në këtë mënyrë. Dentistët thonë se lëngu i frutave nuk ofron ndonjë vlerë ushqyese për foshnjat që janë më të vegjël se mosha 6 muajshe.
Konsumimin i tepërt i lëngjeve të frutave mund të lidhet me kequshqyerjen. Për më tepër, pijet me lëngje që përbëhen nga koncentrati mund të kenë ëmbëlsues shtesë.
Është vënë re se pijet dhe lëngjet po zëvendësojnë marrjen e qumështit dhe formulës gjatë gjithë fazës së tranzicionit të ushqyerjes së foshnjave nga 6 deri në 24 muajsh. Nëntë nga dhjetë fëmijë kanë pirë lëngje frutash në vitin e parë të jetës së tyre.
